Parent Management Training Oregon (PMTO) is bedoeld voor (pleeg)ouders van kinderen met ernstige gedragsproblemen in de leeftijd van 4-12 jaar. Ouders zijn de meest belangrijke personen in het leven van een kind en hebben de meeste invloed op het gedrag van het kind. Zij zijn de sleutel tot verandering. Het doel van PMTO is het doorbreken van een negatief opvoedingspatroon tussen opvoeder(s) en kind door opvoeders(s) effectieve opvoedstrategieën te leren.
Mirjam Brands is PMTO therapeut bij Elker. In dit interview vertelt ze waarom ze PMTO therapeut is geworden, hoe haar dag er uit ziet, wat PMTO inhoudt en waarom deze behandeling al zoveel gezinnen in zoveel landen heeft geholpen.
“Sinds 2020 ben ik PMTO therapeut. Als PMTO therapeut moet je gecertificeerd zijn. Ik heb hiervoor een opleiding gevolgd, midden in de coronatijd, dus dat was best een uitdaging. Ik weet nog dat mijn eerste opleidingsdag live was en toen gingen we over naar teams. Ik werkte daarvoor wel al bij Elker, bij IAG (Intensieve Ambulante Gezinsbehandeling). Dat heb ik twee jaar gedaan. Met heel veel plezier, maar toen ik de interne vacaturetekst voor PMTO therapeut zag, werd ik helemaal blij. En meerdere collega’s tipten mij en vonden dat het echt iets voor mij was. Ik werk nu 24 uren en behandel meestal 5 a 6 gezinnen.”
Gedragsverandering in een vastgesteld programma van opvoedstrategieën
“PMTO gaat over gedragsverandering, het is voor gezinnen met kinderen waar gedragsproblemen spelen. Het is een behandeling voor ouders. We willen gedragsverandering creëren bij het kind via de ouders, omdat de ouders de meeste invloed hebben op het kind. Dit doen we door ouders opvoedingsvaardigheden aan te leren die ze thuis kunnen inzetten. De focus ligt op de ouders, maar we betrekken daarbij wel het hele gezin. Soms is PMTO de eerste behandeling, maar het kan ook zijn dat er al een andere behandeling loopt en dat PMTO aanvullend wordt ingezet. Als een kind gediagnosticeerd is met autisme bijvoorbeeld. PMTO bestaat niet alleen hier bij ons. Het is in Amerika ontwikkeld en wordt nu in zeven landen uitgevoerd. In bijvoorbeeld IJsland, Denemarken, Noorwegen. Chili, Canada en natuurlijk in Amerika en Nederland.
PMTO start met een huisbezoek voor de eerste kennismaking met het gezin en om het kind te zien. Daarna doen we wekelijks een sessie met ouders bij ons op kantoor. Dit zijn sessies van een uur. Na elke sessie krijgen ouders een opdracht mee om thuis mee aan de gang te gaan en gedurende de week bellen we hoe het gaat. PMTO is heel erg ‘doen’ en actief aan de slag gaan. We kijken daarbij heel goed naar het gezin tegenover ons, maar PMTO heeft wel een vastgesteld programma met opvoedingsstrategieën, die we bewust in een bepaalde volgorde doorlopen. De meeste gezinnen krijgen tussen de 15 en 25 sessies. Ieder gezin heeft een vaste therapeut.”
De ochtend: voorbereidingen voor de eerste sessie van een nieuw gezin
“Mijn dag begon vanochtend in het PMTO pand in de supervisieruimte met een voorbereiding voor een sessie die ik later op de ochtend had. Ik ben nog even in de opleidingsmap gedoken om de vaste sessieopbouw te bekijken. We werken heel doelgericht met agenda’s, dus die heb ik samengesteld. Ik heb de camera klaargezet. Voor iedere sessie van een uur zit ik ook wel een uur voor te bereiden.
De sessie was met een moeder vanochtend. Dit is wel uitzonderlijk want bij voorkeur willen we dat beide ouders aanwezig zijn, ook bij gescheiden ouders Dit was de eerste sessie voor dit gezin, bedoeld om een breder beeld te krijgen van het gezin. Zoals wat de krachten zijn van alle gezinsleden en wie er in het netwerk van het gezin zitten. De krachten bekijken we omdat we positief willen starten en willen benadrukken wat er wél goed gaat. Verder heb ik met de moeder de reden om voor PMTO te kiezen besproken, wat de reden was dat de verwijzer dit gezin bij ons heeft aangemeld. Toen zijn we al snel naar de vraag gegaan wat ze wil bereiken. Want positieve doelen stellen; daar gaat het om. Zoals: ‘als je over een half jaar ontbijt samen op de zaterdagochtend, wat is er dan anders dan nu? Hoe gaan jullie dan met elkaar om? In de volgende sessie die ik met moeder heb, gaat het over hoe je je kind aanspreekt op het moment dat hij/zij iets moet gaan doen. Daarin oefenen we samen en gaat moeder daarna hiermee thuis aan het werk. Dit zorgt ervoor dat ze binnen een paar weken al merkt van ‘hé, mijn kind luistert weer naar mij, ik krijg weer contact met mijn kind’. Een paar dagen na de sessie ga ik bellen met moeder, met de vraag wat er al gelukt is, of er al een moment is geweest waarop het lukte de instructie duidelijk neer te zetten.
Alle sessies worden opgenomen, waardoor we onze voorbereiding goed kunnen baseren op de vorige bijeenkomst. Dit is heel belangrijk, want één van de kenmerken van PMTO is dat we de verhaallijn van het gezin laten doorlopen. Dus de voorbereiding zit hem in beelden terugkijken, kijken wat er op het programma staat en de nieuwe sessie aanpassen op het gezin. Dat doen we heel gedetailleerd. We kijken de beelden niet samen met het gezin terug. De beelden zijn écht bedoeld dat ik mijn werk doe zoals het bedoeld is als therapeut, volgens de PMTO-methodiek.
Nadat moeder is weggegaan, heb ik de gegevens van het gezin en de beelden in de database van PMTO Nederland gezet. En ik heb gerapporteerd in ons eigen systeem care4. Toen heb ik de sessie teruggekeken en aan de hand van vaste kenmerken geëvalueerd.
Contact met mijn collega’s is erg belangrijk, we sparren altijd met elkaar. We zijn met vijf PMTO-therapeuten en supervisor Inge Reijnders. Wekelijks krijgen we groepsgewijs supervisie. We gaan dan met elkaar beelden bekijken en we ontvangen en geven feedback met nadruk op positieve bekrachtiging. We kijken hierbij vooral naar ons eigen gedrag als therapeut. Wat kan ik meer of anders doen om ouders verder te helpen. Dat lukt alleen met een veilig werkklimaat en een goede sfeer. We gaan uit van wat al lukt, de positieve benadering met het motto ‘succes groeit in kleine stapjes’. Zowel bij de ouders als bij de therapeuten.”
De middag: voorbereiding, verslagleging en MDO
“Na de lunch heb ik een sessie voor later deze week voorbereid en heb nog wat telefoontjes met ouders afgehandeld. Ik heb gewerkt aan een verslag en had daarna MDO; Multi Disciplinair Overleg alleen met Inge. Dan bespreken we hoe het gaat met de gezinnen. Dit is casuïstiekbespreking, supervisie en mentoring. Ons team is echt heel fijn, de kracht is de positiviteit en de gezamenlijke bevlogenheid. We worden allemaal heel blij van ons werk.
Supervisie en evaluatie is heel belangrijk en binnen PMTO wordt voortdurend onderzoek gedaan. De resultaten die wij behalen, sturen we naar PMTO Nederland. De ouders vullen vragenlijsten in bij start en bij afsluiting. Na één, vijf en tien jaar worden ze nog weer benaderd om te evalueren hoe effectief de behandeling is geweest. Dit om PMTO steeds verder te ontwikkelen. Daarom betrekken we ook de school erbij. Bij de start versturen we een email naar de leerkracht datdat we graag een indruk willen krijgen hoe de leraar aankijkt tegen het gedrag en of de leerkracht bij de start en de afronding een vragenlijst wil invullen. We gaan dan ook langs bij de leraar op school met de ouders erbij. Soms is dat één keer, maar ook weleens vaker.
De resultaten spreken voor zich. Niet alleen dat het gedrag veel beter is, maar je ziet mensen weer opbloeien. Ik had laatst een moeder die aan het eind van het traject weer ruimte voelde om een baan te zoeken, iets wat ze al langere tijd wilde, maar geen energie voor had. Je ziet mensen beter in hun vel zitten en daardoor beter voor zichzelf zorgen door aandacht aan hun uiterlijk te geven bijvoorbeeld. Dat is zo mooi om te zien!”
De dag zit er bijna op
“Aan het eind van de dag ga ik nog rapporteren en vooruitkijken naar de volgende werkdag. Dan ga ik in de auto naar huis. Soms ga ik wat eerder en werk dan thuis nog even, dat kan bij Elker en dat is heel fijn. Deze dag sluit ik actief af met tennistraining. Dat is pure ontspanning. Ik heb het niet nodig om de dag van me af te zetten hoor. Door de positieve insteek van PMTO en omdat het bij PMTO zo gaat om wat goed gaat en stapjes vooruit zetten, heb ik sport niet als afleiding nodig. Ik vind tennissen gewoon een heerlijke hobby!
Tot slot wil ik nog wel benadrukken dat ouders wel echt iets aan gaan. Het is geen opvoedcursusje. Het is een behandeling die zich onderscheidt door de effectiviteit en positiviteit. Ouders krijgen meteen iets in handen en vaardigheden worden versterkt. Al heel snel zullen ouders meer grip in de opvoeding ervaren door de praktische benadering en kleine stapjes.
Wij geloven in het motto “wat je aandacht geeft groeit” en dat werkt vele kanten op. Van boven naar beneden, van supervisie, naar therapeut, naar ouder, naar kind. Iedereen leert van elkaar.
Ik ben hele blij dat ik de kans heb gekregen deze opleiding te doen en PMTO-therapeut te worden en ik blijf nog een lange tijd dit werk doen in dit enthousiaste team.”